Podczas wykonywania prac elektrycznych związanych z prowadzeniem różnego rodzaju tras kablowych, np. ziemnych, napowietrznych – czy to w obrębie budynków czy na zewnątrz – finalnie spotkamy się z koniecznością podłączenia kabli bądź przewodów do docelowych punktów naszej instalacji. W zależności od rodzaju i przeznaczenia podłączenia te wykonujemy w różny sposób. Jest jednak jeden wspólny mianownik dla wykonywania tych czynności – NARZĘDZIA. Ja pozwolę sobie tu nawet sprecyzować: DEDYKOWANE NARZĘDZIA DO OBRABIANIA KABLI I PRZEWODÓW, ponieważ ten artykuł będzie poświęcony wyłącznie profesjonalnym narzędziom do tego rodzaju prac, dzięki którym praca staje się łatwa i przyjemna, a nie przysłowiowym narzędziom typu „młotek i przecinak”. Do prezentacji posłużę się sprzętem firmy Weidmüller.
Cięcie kabli i przewodów
Cięcie kabli i przewodów szczególnie tych o większych przekrojach wymaga od nas trochę wysiłku. Czasami dodatkowym utrudnieniem dla wykonania tej czynności jest również lokalizacja trasy kablowej lub miejsca w którym dany kabel musimy uciąć. Może to być np. kanał kablowy, w którym już znajduje się kilkanaście innych kabli, rozdzielnica elektryczna przemysłowa z ograniczonym miejscem, przepust kablowy, itp. W związku z powyższym w niektórych sytuacjach bez profesjonalnych i kompaktowych narzędzi nie poradzimy sobie z tym zadaniem (bo przecież nie wszędzie można użyć szlifierki kątowej czy brzeszczotu 😉
Zaprezentuję Wam dwa typy narzędzi do cięcia:
- Obcinak do kabli z grzechotką ręczny KTR 45 R (rys. 1)
- Akumulatorowa obcinaczka do kabli AKT 50 (rys. 4)
KTR 45 R jest to ręczne narzędzie przeznaczone do cięcia przewodów zarówno miedzianych jak i aluminiowych. Dzięki swojej zaawansowanej konstrukcji pozwala na cięcie kabli nawet o maksymalnych średnicach (dla KTR 45 R to 400 mm² dla kabla Cu wielodrutowego) bez używania znacznej siły – możemy tą czynność wykonywać jedną ręką, drugą ręka np. w tym czasie przytrzymując kabel. Wielkim udogodnieniem konstrukcyjnym jest również ruchomy nóż. Dzięki temu rozwiązaniu możemy wykonać cięcie w dowolnym miejscu bez konieczności przeplatania obcinaka przez cały kabel. Należy również dodać iż nóż jest częścią wymienną/serwisową.
Ważnym aspektem przy użytkowaniu takiego narzędzia jest stosowanie się do zaleceń odnośnie typu kabli i przewodów, ich maksymalnych średnic podanych przez producenta (tab. 1) oraz aby nie używać tego typu obcinaków do cięcia różnego rodzaju drutów stalowych, kabli w stalowym oplocie, gdyż może to spowodować trwałe uszkodzenie noża.
Tab. 1. Specyfikacja maksymalnych rozmiarów kabli/przewodów dla obcinaka KTR 45 R:
| L.p. | Typ kabla/przewodu | Maksymalna rozmiar |
| 1. | Aluminiowy przewód sektorowy | 4 x 70 SE |
| 2. | Kabel aluminiowy – wielodrutowy | 800 kcmil |
| 3. | Kabel miedziany – drobny drut | 800 kcmil |
| 4. | Kabel miedziany – wielodrutowy | 600 kcmil |
| 5. | Kable do przesyłu danych/telefoniczne i sterownicze, max. Ø 4 | 45 mm |
| 6. | Kabel miedziany – cienkodrutowy | 400 mm² |
| 7. | Kabel aluminiowy – wielodrutowy | 45 mm |
| 8. | Kabel aluminiowy wielodrutowy, max. | 400 |
| 9. | Kabel miedziany – wielodrutowy | 300 mm² |
| 10. | Kabel miedziany, max. Ø | 45 mm |
| 11. | Przewód sektorowy miedziany | 3 x 70 SM |
Obsługa KTR 45 R jest bardzo prosta i intuicyjna. Należy umieścić narzędzie w miejscu w którym chcemy wykonać cięcie po czym wykonujemy cykl ściskania-odpuszczania rękojeści aż do momentu ucięcia. Jakość cięcia jest również bardzo dobra – kabel nie jest zmiażdżony ani postrzępiony co obrazuje rys. 3. Z uwagi na kompaktowy rozmiar i wagę narzędzie to powinno znaleźć miejsce w każdej skrzynce narzędziowej profesjonalnego elektryka.
Drugim urządzeniem do obcinania, które chciałem Wam pokazać jest akumulatorowa obcinaczka do kabli AKT 50. Narzędzie to przeznaczone już jest przede wszystkim dla profesjonalnych firm zajmujących się wykonywaniem instalacji elektrycznych przemysłowych bądź prac elektrycznych na szerszą skalę.
AKT 50 jest urządzeniem o zasilaniu akumulatorowym. Konstrukcja urządzenia dzięki zastosowaniu dwustopniowej pompy hydraulicznej zapewnia szybkość działania. Dodatkowymi atutami jest również obracana o 360 stopni głowica tnąca, która pozwala ergonomicznie dopasować się do miejsca, w którym chcemy wykonać cięcie. Głowicę również jest otwierana co pozwala na wykonanie cięcia tak jak w przypadku KTR 45 R w dowolnym miejscu bez konieczności przeplatania obcinaczki od początku kabla.
AKT 50 jest przeznaczone do cięcia do drobnych przewodów aluminiowych i miedzianych (bez wkładki stalowa) o średnicy zewnętrznej od 6 mm do 50 mm. Obsługa narzędzia również jest bardzo prosta (rys. 5). Zakładamy urządzenie w miejsce, w którym chcemy wykonać cięcie. Naciskamy przycisk załączający napęd (analogicznie jak np. we wkrętarce, wiertarce( trzymamy do momentu aż głowica tnąca wykona cięcia. Po ukończeniu cięcia lub w dowolnym momencie naciskamy przycisk który powoduje powrót głowicy do pozycji startowej. Przycisk jest tak ergonomicznie umiejscowiony, a całe narzędzia tak wyważone że możemy obsługiwać je za pomocą jednej ręki – bez znaczenia czy jesteśmy lewo- czy praworęczni. Dodatkowo urządzenie jest wyposażone w diody LED sygnalizujące stan obciążenia akumulatora podczas pracy oraz informację na temat konieczności wykonania serwisu urządzenia. Tutaj także należy pamiętać aby nie używać tego typu obcinaków do cięcia różnego rodzaju drutów stalowych, kabli w stalowym oplocie gdyż może to spowodować trwałe uszkodzenie noża.
Usuwanie izolacji głównej z kabli i przewodów
Nieumiejętne usuwanie izolacji głównej z wszelkiego rodzaju kabli i przewodów może spowodować uszkodzenie poszczególnych żył znajdujących się wewnątrz. W większości przypadków spowodowane jest to niewłaściwym posługiwaniem się narzędziem, którego używamy do wykonywania tej czynności. Aby uniknąć takich sytuacji (które zdarzają się również doświadczonym elektrykom) warto wyposażyć się w dedykowane to tej czynności narzędzie, które pozwoli nam w łatwy i bezpieczny sposób usuwać zewnętrzny płaszcz z kabli i przewodów okrągłych. Firma Weidmüller w swojej ofercie posiada taki typoszereg nożyków do przewodów (SLICER rys. 6), które dobieramy w zależności od średnicy przewodów.
Tab. 2. Typoszereg nożyków do usuwania izolacji SLICER:
| L.p. | Typ nożyka | Minimalna średnica zewnętrzna przewodu (mm) | Maksymalna średnica zewnętrzna przewodu (mm) |
| 1. | SLICER NO 16 | 4 | 16 |
| 2. | SLICER NO 27 | 8 | 28 |
| 3. | SLICER NO 35 | 27 | 37 |
| 4. | SLICER NO 28 TOP | 8 | 28 |
Rys. 6. Nożyk do usuwania izolacji SLICER No. 35Używanie nożyków SLICER jest również bardzo proste. Nakładamy nożyk na kabel w miejscu od którego chcemy usunąć izolację. Obracamy dookoła kabla po czym przesuwamy w kierunku początku kabla (rys. 7).
Jedyna rzecz o której należy pamiętać to właściwe ustawienie głębokości cięcia ostrza nożyka za pomocą śruby radełkowej znajdującej się na końcu rękojeści aby uniknąć uszkodzenia przewodów znajdujących się pod izolacją główną kabla. Aby pokazać Wam przykład na rys. 8 widać na przewodzie czynnym N (niebieski) rysę powstałą w trakcie usuwania zewnętrznego płaszcza. W przypadku kiedy ostrze nożyka byłoby bardziej wysunięte, uszkodziłoby izolację tego przewodu. W związku z tym należy pamiętać aby właściwie ustawić nożyk przed rozpoczęciem pracy.
Zaprasowywanie końcówek kablowych
Podłączenie kabli/przewodów szczególnie o większych przekrojach do docelowych miejsc w instalacji elektrycznej wymaga użycia specjalnych końcówek kablowych. Końcówki te należy we właściwy, trwały sposób zamocować na końcach przewodów. Do wykonania tych czynności potrzebujemy odpowiednich narzędzi – prasek. W ofercie Weidmüller znajdziemy zarówno praski ręczne (np. Typ: PZ) jaki i profesjonalne praski elektrohydrauliczne (np. Typ: EPG 45).
- Praski ręczne PZ RK (rys. 9)
Podział typoszeregu prasek ręcznych PZ kształtuje się w zależności od średnicy obrabianych przewodów oraz materiału z jakiego jest wykonany przewód lub końcówka kablowa.
Tab. 3. Typoszereg prasek ręcznych PZ:
| L.p. | Typ praski | Minimalny obszar zacisku (mm²) | Maksymalna obszar zacisku (mm²) | Materiał wykonania kabla/końcówki |
| 1. | PZ PK 6/70 | 6 | 70 | aluminium, miedź |
| 2. | PZ PK 10/120 | 10 | 120 | aluminium, miedź |
| 3. | PZ RK 6/70 | 6 | 70 | miedź |
| 4. | PZ RK 10/120 | 10 | 120 | miedź |
Aby zaprasować końcówkę na przewodzie należy uprzednio usunąć izolację, nałożyć końcówkę kablową, ustawić odpowiednio (w zależności od przekroju zaprasowanego przewodu) zintegrowaną matryce praski, po czym zacisnąć ramiona praski (rys. 10). Należy zawsze zweryfikować czy końcówka jest odpowiednio zaprasowana. Czynność tą powtarzamy w zależności od długości końcówki 2-, 3-krotnie.
- Praska elektrohydrauliczna EPG 45
Praska elektrohydrauliczna EPG 45 (rys. 11) jest profesjonalnym narzędziem do zaciskania wszelkiego rodzaju końcówek kablowych, złącz oraz końcówek tulejkowych. Typoszereg prasek EPG dotyczy zakresu przekroju tulejek na żyłę i tak dla EPG 45 wynosi od 6 do 150 mm², a dla EPG 60 – od 6 do 300 mm².
Praca z praską EPG 45 jest proste i przyjemna. Dzięki konstrukcji można ją w przeciwieństwie do prasek ręcznych PZ obsługiwać przy użyciu jednej ręki. Głowica robocza obraca się w zakresie 270 stopni co ułatwia pracę nawet w trudno dostępnych miejscach. System szybkiego otwierania/zamykania pomaga w szybkiej wymianie matryc (rys. 12).
Aby zaprasować końcówkę (rys. 13) należy na początku dobrać i zainstalować w prasce odpowiednią parę matryc (matryca składa się z 2 części). Następnie zakładamy praskę na końcówkę po czym naciskamy przycisk uruchamiający silnik. Po zaciśnięciu końcówki silnik samoistnie się wyłącza i głowica powraca do pozycji startowej.
Podsumowanie
W dzisiejszym artykule chciałem Was zapoznać z profesjonalnymi narzędziami dedykowanymi do obrabiania kabli i przewodów. Używanie tych narzędzi poprawia komfort, pozwala nam zoptymalizować nasz czas, a przede wszystkim poprawia bezpieczeństwo wykonywania tych czynności. Zakres dostępnych narzędzi pozwala nam optymalnie dobrać odpowiednie dla naszych potrzeb. Pamiętajmy tylko, że same narzędzia nie uczynią z nas profesjonalistów, ale na pewno pomogą w osiągnięciu tego celu 🙂
Narzędzia na potrzeby tego artykułu udostępniła firma Weidmüller Sp. z o.o. Weidmüller to wiodący międzynarodowy dostawca rozwiązań w dziedzinie połączeń elektrycznych oraz przetwarzania energii, sygnałów i danych w otoczeniu przemysłowym. Weidmüller projektuje, produkuje i sprzedaje produkty z obszaru elektrycznej techniki łączeniowej, elektroniki funkcjonalnej oraz elektroniki komunikacyjnej. Oferuje również rozwiązania indywidualne, dopasowane do aplikacji klienta.Więcej informacji na stronie: weidmuller.pl |
