Głównym celem transformacji energetycznej jest odejście od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii (OZE). Pozwoli to zmniejszyć emisję CO2 i innych gazów cieplarnianych, co jest kluczowe w walce ze zmianami klimatu. Ponadto istotny jest sposób użytkowania energii, a także jej dystrybucja. Jednym z elementów całego procesu jest zastąpienie szkodliwych gazów, takich jak sześciofluorek siarki (SF6), mniej inwazyjnymi dla środowiska substancjami.
Na drodze do neutralności emisyjnej nie wystarczy przestawić się na OZE. Energetyka musi podejmować także działania, które pozwolą jej osiągać zerowy współczynnik ocieplenia globalnego (GWP, ang. Global Warming Potential) w obszarze wytwarzania i przesyłu energii. Krokiem w tym kierunku jest unijne zalecenie w sprawie stosowania sześciofluorku siarki.
Izolacyjne wyzwania
Zrównoważony rozwój, a także wyjątkowa troska o środowisko naturalne są elementem strategii wielu firm. Stoen Operator, odpowiedzialny za dostawy energii elektrycznej na terenie Warszawy, od wielu lat wdraża innowacyjne rozwiązania i wspiera inicjatywy ekologiczne. W swoich działaniach wykorzystuje technologie, które ograniczają niekorzystny wpływ na otoczenie. Jest to ważny element transformacji energetycznej kraju i wsparcia OZE.
Wzrost popularności „zielonej energii” bezpośrednio przekłada się na rozwój infrastruktury elektroenergetycznej. To, z kolei, oznacza zwiększoną emisję SF6, który jest wykorzystywany w rozdzielnicach wysokiego i średniego napięcia jako izolator. Ten związek chemiczny jest jednym z najsilniejszych gazów cieplarnianych, a ponieważ utrzymuje się w atmosferze przez bardzo długi czas, to jego wpływ na klimat jest długotrwały. Co niezwykle ważne, SF6 ma bardzo wysoki współczynnik GWP, zatem jego potencjał cieplny 25 tys. razy wyższy niż CO2.
Z tego powodu już dekadę temu Unia Europejska zakazała stosowania tego gazu w różnych produktach, a teraz stopniowo wycofuje się go z energetyki. Zgodnie z wymaganiami Parlamentu Europejskiego oraz Rady UE od 1 stycznia 2028 roku nie może on być wykorzystywany w nowych urządzeniach energetycznych o napięciu do 123 kV. O dwa lata wcześniej, od 1 stycznia 2026 roku, zostanie całkowicie wycofany z rozdzielnic średniego napięcia (do 24 kV).
Ekologiczne alternatywy
Propozycje nowych regulacji, które mają na celu ograniczenie emisji gazów fluorowanych, Komisja Europejska przedstawiła w 2022 roku. Parlament Europejski zatwierdził ten plan w 2023 roku, a ostateczna wersja została uzgodniona na początku października. Zgodnie z nią do 2050 roku gazy te zostaną całkowicie wycofane z użycia.
Sektor energetyki już od pewnego czasu przygotowywał się do takich wymogów. Na rynku dostępne są alternatywne technologie i substancje, które zastąpią SF6. Wykorzystuje się w tym zakresie np. powietrze, próżnię oraz mieszanki gazów (w tym CO2) lub mieszanki gazów naturalnych.
Unijne zalecenia w lokalnym wydaniu
Rozdzielnice odgrywają istotną rolę w bezpiecznym i efektywnym działaniu systemu elektroenergetycznego. Ponieważ unijne rozporządzenie zacznie wchodzić w życie już za kilka miesięcy, polscy operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD) zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Przesyłu i Rozdziału Energii opracowali zasady zakupu nowych urządzeń z SF6. Przygotowany dla producentów takich rozwiązań komunikat informuje o nowych wymogach i rekomenduje uwzględnienie ich w procesach produkcji, dostawy i dokumentowania urządzeń dla sieci OSD.
Jedną z pierwszych rozdzielnic wysokiego napięcia wolną od sześciofluorku siarki będzie model typu 8VN1 produkcji firmy Siemens Energy. Zostanie on zamontowany w stołecznej sieci elektroenergetycznej obsługiwanej przez Stoen Operator, w RPZ Batory. W ramach tej inwestycji wykonawca dostarczy pole mobilne oparte również na rozdzielnicy 8VN1 wyposażonej w niekonwencjonalne przekładniki małych mocy. Rozwiązanie to wpisuje się w politykę redukcji SF6 obu firm oraz innowacyjny charakter tego przedsięwzięcia.
Źródło: Stoen Operator
