We wcześniejszych artykułach starałem się pokrótce wprowadzić Was w świat elektryki, instalatorstwa oraz rzeczy bezpośrednio powiązanych z tymi branżami. Omówiliśmy podstawowe pojęcia z elektryki, poznaliśmy niezbędne narzędzia monterskie, itd. Bazując już na tej podstawowej wiedzy możemy w końcu przystąpić to pracy, więc kolejne artykuły poświęcone będą wykonywaniu konkretnych czynności instalatorskich. Zaczniemy zatem od wyznaczenia punktów puszkowych gniazdkowych oraz wypustów oświetleniowych.
W artykule Instalacje elektryczne w budownictwie – od czego zacząć wspominałem na temat przydatności profesjonalnego projektu elektrycznego, który zawiera schematy z już naniesionymi punktami, wypustami. Są w nim określone również wysokości osadzenia puszek na gniazdka i łączniki oświetleniowe. Nic tylko brać i robić. Bądźmy jednak realistami. Mało kiedy kto ma taki profesjonalny projekt. Ale nie możemy się poddawać. Trzeba w/w punkty wyznaczyć samemu. Pomogą wam tutaj na przykład „Wytyczne wymiarowania i wyposażenia instalacji” opisane w Normie SEP N-SEP-002 oraz powiedzmy „doświadczenie” w branży, które zakładam, że chcecie zdobyć. Póki co zacznijmy od wytycznych określonych przez normę.
 Artykuł powstał przy współpracy z firmą Hager Polo Sp. z o.o. Grupa Hager jest światowym liderem w produkcji rozwiązań z zakresu rozdziału energii, automatyki budynku, osprzętu elektroinstalacyjnego oraz systemów prowadzenia przewodów. Więcej informacji na stronie: www.hager.pl |
Wytyczne dotyczące minimalnej ilości gniazd wtyczkowych oraz wypustów oświetleniowych
Przed wyznaczeniem konkretnego miejsca dla naszego przyszłego gniazda, łącznika bądź żyrandola należy zastanowić się ile sztuk w/w „asortymentu” powinno się znaleźć np. w naszej przyszłej sypialni. Oczywiście to my jako końcowy użytkownik powinniśmy taką decyzję podjąć, bo to przecież będzie nasza sypialnia. Wbrew pozorom czasami nie jest to wcale takie proste. Jeżeli mamy z tym problem i chcemy zrobić instalację zgodnie ze „sztuką” możemy wspomóc się tablicą nr 3 z Normy SEP N-SEP-002 zatytułowaną „Wymagana minimalna liczba gniazd wtyczkowych i wypustów oświetleniowych w mieszkaniu (budynku jednorodzinnym) – rys. 1. W tablicy w sposób bardzo czytelny opisane są wymagane ilości osprzętu w zależności od powierzchni, przeznaczenia oraz rodzaju pomieszczenia, które pragniemy zelektryfikować 🙂 Należy pamiętać, że „Tablica 3” określa minimalne ilości, tak że jeżeli macie ochotę to możecie tych punktów zainstalować o wiele więcej, pamiętając oczywiście o maksymalnej obciążalności prądowej przewodów zasilających poszczególne obwody oraz o zabezpieczeniach jakie daliście w Waszej rozdzielnicy głównej na te obwody (o tym szerzej w kolejnych artykułach).
Planowanie oraz wyznaczanie miejsc na puszki gniazdkowe oraz oświetleniowe
Mamy już ustalone ile potrzebujemy mieć gniazdek, łączników, żyrandoli we wcześniej wspomnianej sypialni, zatem przystępujemy do wyznaczenia miejsca montażu. Na co należy zwracać uwagę określając takie miejsca?
Po pierwsze warto sprawdzić czy nasza puszka nie będzie kolidowała z innymi nieelektrycznymi instalacjami, tj. hydrauliką, rekuperacją, klimatyzacją itd. Zazwyczaj jest tak, że to elektryk pierwszy kładzie swoje instalacje w nowobudowanym domu. Aby nie mieć w późniejszym etapie budowy niepotrzebnym spięć z wykonawcami w/w instalacji skonsultujmy się wcześniej z nimi odnośnie naszych punktów i tras kablowych. Na pewno dojdziemy do porozumienia.
Drugi aspekt to określenie na jakiej wysokości powinno być zainstalowane nasze gniazdko, co nam w tej kwestii mówi przytaczana norma SEP. Norma określa punkty montażu na podstawie stref instalacyjnych pionowych oraz poziomych. Strefa pionowa określa odległość w linii pionowej naszego gniazdka od skraju ościeżnicy drzwi lub okna – zakres 10-30cm. Strefy poziome odnoszą się już do konkretnego przeznaczenia pomieszczenia. Dla pomieszczeń, w których powierzchnia robocza przewidziana jest na ścianach, np. kuchnia zakres instalacji gniazdek to 90-120cm. Dla pozostałych pomieszczeń zakres wynosi od 15 do 45 cm (rys. 2).
Jeżeli chodzi o praktyczny aspekt montażu puszek gniazdkowych i oświetleniowych należy przede wszystkim pamiętać o tym, że:
- W pokojach codziennego użytku, sypialniach, korytarzach puszki gniazdkowe montujemy najczęściej na wysokości 30 cm
- W kuchni w zależności od układu mebli i samego pomieszczenia – 85-115cm, wyjątkiem może być lodówka w przypadku kiedy chcemy zrobić gniazdko tuż za lodówką montujemy je na wysokości 10 cm z uwagi na konstrukcję samej lodówki
- W łazienkach gniazdka montujemy na wysokości 140 cm od docelowej posadzki, należy również pamiętać aby zachować odległość minimum 60 cm od krawędzi wanny lub kabiny prysznicowej
- W garażach, kotłowniach, pomieszczeniach technicznych najczęściej montujemy w zakresie od 85 do 115cm.
- Łączniki oświetleniowe montujemy najczęściej na wysokości 120 cm
- Zachowujmy minimum 20 cm odległości od ościeżnicy drzwiowej lub okiennej
- W przypadku gniazdek i łączników montowanych na zewnątrz domu stosujemy się do takich samych wymogów jak w przypadku instalacji wewnątrzbudynkowych, z tym że pamiętajmy o montażu gniazd i łączników bryzgoszczelnych.
PAMIĘTAJCIE: Podane wyżej wysokości odnoszą się do odległości od docelowej posadzki, wyjątek stanowią odległości puszek od ościeżnic.
Tyle teorii. Przystępując do fizycznego wyznaczenia miejsca instalacji puszki gniazdkowej lub oświetleniowej najlepiej należy wyposażyć się w ołówek monterski i miarę zwijaną. Znając wysokość osadzenia puszki w pionie i poziomie odmierzamy tę odległość i zaznaczamy wyraźnie na ścianie (fot.3/fot.4).
W tym momencie należy zwrócić uwagę na moją adnotację odnośnie docelowej posadzki. Zazwyczaj w momencie wykonywania instalacji w nowobudowanych domach ona jeszcze nie istnieje. W związku z tym należy dodać grubość tej warstwy ,na którą składa się styropian + beton + docelowe wykończenie podłogi, do naszych „teoretycznych” wysokości określających wysokość montażu puszek. Najlepiej o ten parametr zapytać Inwestora, gdyż jest to ujęte w projekcie budowlanym nieruchomości.
Aby zoptymalizować wyznaczenie kolejnych punktów puszkowych w obrębie naszego pomieszczenia z pomocą przyjdzie nam urządzenie o nazwie laser krzyżowy. Pozwala ono nam w sposób bardzo dokładny i wygodny wyznaczyć na podstawie wcześniej wyznaczonego punktu miejsca montażu kolejnych puszek bez konieczności ponownego używania miary zwijanej (fot. 5).
O kolejnych etapach montażu puszek szerzej opowiem w następnych artykułach.
Podsumowanie
Obowiązujące normy jak i branżowe doświadczenie pokazują nam jak i gdzie montować puszki gniazdkowe i oświetleniowe, na co zwracać uwagę przy montażu. Ale tak jak już wcześniej wspominałem tworzymy instalację dla ludzi, którzy będą docelowymi użytkownikami. Czasami klient sobie zażyczy, żeby zamontować mu łącznik na wysokości 160 cm – bo tak mu wygodniej, z drugiej strony patrząc pod kątem naszych pociech można taki łącznik również zainstalować na wysokości 100cm, żeby łatwiej im było zapalić światło.
Czasami gniazdka będą na sufitach, czasami w podłodze. Instalacja elektryczna jest jak inne instalacje „szyta na miarę” naszego klienta. Dlatego podsumowując powyższy artykuł najlepiej przytoczyć powiedzenie że „nasz klient – nasz pan”.
