Śruba i wkrętak krzyżakowy radykalnie przyspieszyły proces produkcji i usprawniały montaż w amerykańskim przemyśle już od lat 30-tych XX wieku. Wynalazek spopularyzowany przez Henry’ego Phillipsa sprawił, że wkrętak krzyżakowy stał się niezbędnym wyposażeniem każdej skrzynki narzędziowej.
Patent Philipsa z 1936 r. był udoskonaloną wersją wynalazku, którego autorstwo przypisuje się współpracownikowi Philipsa – Johnowi P. Thompsonowi.
Thompson złożył wniosek o prawa patentowe na „śrubę” (U.S. Patent 1908080) z innowacyjnym „rowkiem krzyżowym” i pasującym do niego „śrubokrętem” (U.S. Patent 1908081) w 1932 r. I chociaż nie była to pierwsza tego typu śruba — około sześćdziesiąt lat wcześniej angielski wynalazca John Frearson opatentował śrubę z „otworem w kształcie krzyża” — to właśnie wynalazek Thompsona ostatecznie zrewolucjonizował linie montażowe.
Rok później, w 1933 r., Philips odkupił od Thompsona oba jego patenty, po czym założył w Portland firmę Phillips Screw Company z zamiarem udzielania licencji producentom i pobierania od nich opłat licencyjnych. Wkrótce do produkcji śruby krzyżakowej udało mu się przekonać E.E. Clarka, prezesa American Screw Company, a w ciągu następnych czterech lat Phillips Screw Company uzyskała sześć dodatkowych patentów modyfikujących projekt.
Patent Phillipsa wspominał o montażu prowadzonym „ręcznie lub za pomocą narzędzi napędzanych mechanicznie”. Do czasu wynalezienia śruby krzyżakowej linie montażowe oraz rzemieślnicy używali zwykłych śrub z prostym rowkiem. Ta konstrukcja była jednak problematyczna z kilku powodów: płaski śrubokręt miał tendencję do ześlizgiwania się z otwartych końców, otwór w śrubie wymagał ściśle dopasowanego do niego bitu, a przy masowej produkcji ustawianie pozycji wkrętarek było czasochłonne i nieefektywne. Śruby z nacięciem krzyżakowym rozwiązywały te problemy.
W 1936 roku śruba była już ogólnie dostępna dla konsumentów, a pierwszym klientem przemysłowym została firma General Motors, która od 1937 r. zastosowała śruby Phillipsa przy montażu samochodów marki Cadillac. Wkrótce potem śruby Philipsa zostały zaadoptowane przez przemysł kolejowy i lotniczy. Przed wybuchem II wojny światowej licencje na produkcję śrub krzyżakowych posiadało dwadzieścia firm na całym świecie.
Już po przejściu Philipsa na emeryturę w 1947 r. rząd Stanów Zjednoczonych złożył pozew przeciwko Phillips Screw Company (i siedemnastu producentom śrub i wkrętów Phillipsa), zarzucając im antykonkurencyjne praktyki sięgające 1933 r., m.in. ustalanie cen, tłumienie konkurencyjnych technologii i praktyki kartelowe. Sprawa została zakończona w 1949 r. ugodą, która rozwiązywała ochronę większości patentów związanych z wynalazkiem.
Źródło: Michael J. Allen Phillips screw and driver – The Oregon Encyclopedia
