9 lutego 2025 r. o godzinie 13.05 Estonia, Łotwa i Litwa pomyślnie zsynchronizowały swoje systemy elektroenergetyczne z obszarem synchronicznym Europy kontynentalnej. To historyczne wydarzenie dla krajów bałtyckich, ale też dla Polski, gdyż wzmacnia odporność i niezależność energetyczną w całego regionu.
Synchronizacja umożliwia państwom bałtyckim zarządzanie ich systemami elektroenergetycznymi w ścisłej współpracy ze wszystkimi innymi krajami Europy kontynentalnej, przy stabilnej i niezawodnej kontroli częstotliwości, znacznie zwiększając regionalne bezpieczeństwo energetyczne. Kraje bałtyckie, które wcześniej w zakresie zarządzania częstotliwością polegały na rosyjskim systemie IPS/UPS, teraz dołączyły do obszaru synchronicznego Europy kontynentalnej, w ramach którego funkcjonuje ponad 400 milionów klientów. Wszystkie połączenia elektryczne między państwami bałtyckimi a Rosją i Białorusią zostały trwale odłączone.
Proces ten nastąpił po latach skrupulatnych przygotowań i współpracy między operatorami systemów przesyłowych krajów bałtyckich (OSP): Elering (Estonia), Augstsprieguma tīkls (AST, Łotwa), Litgrid (Litwa) oraz ich odpowiedników w obszarze synchronicznym Europy Kontynentalnej. Polskie Sieci Elektroenergetyczne odpowiadały za koordynację i zarządzanie projektem – to za pośrednictwem polskiego systemu odbyła się synchronizacja. Niezbędna była także rozbudowa infrastruktury w krajach bałtyckich i w Polsce, która była współfinansowana przez Unię Europejską.
Synchronizacja była wspierana przez Unię Europejską i ENTSO-E, stowarzyszenie europejskich operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej. Ich wkład obejmował wytyczne techniczne, wiedzę operacyjną i prawną.
– Przygotowania do synchronizacji trwały od kilkunastu lat i PSE były w nie zaangażowane od samego początku. To historyczne wydarzenie, ale na tym nasza współpraca się nie kończy. Trwają już przygotowania do budowy nowego połączenia Polska – Litwa Harmony Link, które jeszcze bardziej wzmocni bezpieczeństwo w regionie – powiedział prezes PSE Grzegorz Onichimowski.
– Synchronizacja krajów bałtyckich z obszarem synchronicznym Europy kontynentalnej jest ważnym krokiem w kierunku wzmocnienia niezależności energetycznej i bezpieczeństwa Estonii, Łotwy i Litwy. Podkreśla również siłę europejskiej solidarności i współpracy w budowaniu bezpiecznej i opartej na współpracy przyszłości w energetyce – powiedział Zbyněk Boldiš, przewodniczący ENTSO-E.
Systemy elektroenergetyczne krajów bałtyckich dołączyły do obszaru synchronicznego Europy kontynentalnej po odłączeniu się od kontrolowanego przez Rosję systemu IPS/UPS, co nastąpiło w sobotę 8 lutego o godz. 8.09. Trzy państwa przeszły także tzw. test pracy wyspowej, w czasie którego musiały zarządzać swoimi systemami bez pracujących połączeń synchronicznych.
Źródło: Polskie Sieci Elektroenergetyczne
