Norma PN-IEC 60050-461:2024-09 wprowadza nowe polskie nazwy produktów kablowych
Polskie nazwy produktów kablowych ulegają znaczącej standaryzacji. O nowych zasadach w ich nazewnictwie poinformował Polski Komitet Terminologii Elektrycznej SEP wspólnie z Komitetem Technicznym PKN nr 8 ds. Terminologii, Dokumentacji i Symboli Graficznych, Oznaczeń Wielkości i Jednostek Miar w Elektryce.
Z dniem 12 października 2024 r. do zbioru Polskich Norm została oficjalnie wprowadzona norma PN-IEC 60050-461:2024-09 pt. Międzynarodowy słownik terminologiczny elektryki (IEV) – Część 461: Kable elektryczne. Za przygotowanie polskiej wersji dokumentu odpowiadał Polski Komitet Terminologii Elektrycznej SEP we współpracy z Komitetem Technicznym PKN nr 8 ds. Terminologii, Dokumentacji i Symboli Graficznych, Oznaczeń Wielkości i Jednostek Miar w Elektryce.
Wprowadzenie nowej normy to efekt dwuletnich prac zespołu specjalistów, którego zadaniem było ujednolicenie i dostosowanie terminologii do międzynarodowych standardów. Szczególnym wyzwaniem okazało się właściwe tłumaczenie angielskich terminów „cable” i „cables”. Dotychczas w języku polskim funkcjonowały równolegle określenia „kabel” i „przewód”, często używane wymiennie, co prowadziło do licznych nieporozumień, zwłaszcza w kontekście tłumaczeń i dokumentacji technicznej.
W świetle nowej normy polski „przewód” staje się „kablem”
W krajach anglojęzycznych, podobnie jak w większości języków europejskich, funkcjonuje jedno pojęcie odpowiadające „cable”. Polska tradycja terminologiczna była w tym zakresie bardziej złożona. Przykładowo, w budownictwie przyjęło się używać terminu „przewód” w odniesieniu do różnych instalacji – wodociągowych, wentylacyjnych czy elektrycznych. Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej i konieczności dostosowywania terminologii do norm europejskich, konieczna stała się jednak unifikacja pojęć.
Norma PN-IEC 60050-461:2024-09 wprowadza jednoznaczną klasyfikację – w polskiej wersji obowiązuje nazewnictwo bazujące na słowie „kabel”. I tak np. dotychczasowy „przewód jednożyłowy” zostaje nazwany:
IEV 461-06-02: kabel jednożyłowy – kabel zawierający tylko jedną żyłę izolowaną
(ang. single-conductor cable; single-core cable)
Analogiczne zmiany obejmują szereg innych nazw dotychczas opartych o termin „przewód”. Zgodnie z przyjętą terminologią, poprawne obecnie określenia to:
- kabel izolowany (dawniej: przewód izolowany)
- kabel giętki (dawniej: przewód giętki)
- kabel elastyczny (dawniej: sznur)
- kabel napowietrzny (dawniej: przewód napowietrzny izolowany)
- kabel grzejny (dawniej: przewód grzejny)
- kabel pomiarowy (dawniej: przewód pomiarowy)
- kabel zapłonowy (dawniej: przewód zapłonowy)
- kabel kompensacyjny (dawniej: przewód kompensacyjny)
- kabel przyłączeniowy (dawniej: przewód przyłączeniowy)
Wyjątkiem pozostają sytuacje, w których tłumaczenie terminu angielskiego odnosi się do funkcji przewodzenia innej niż przesył energii – np. earth conductor czy shield bonding lead, gdzie dopuszczalne pozostaje użycie słowa „przewód” (np. „przewód uziemiający”).
Dlaczego zdecydowano o ujednoliceniu nazewnictwa?
Nowa norma ma kluczowe znaczenie dla branży elektrotechnicznej. Po pierwsze – eliminuje niejednoznaczności w tłumaczeniach, szczególnie w dokumentach technicznych tworzonych lub analizowanych z udziałem systemów sztucznej inteligencji, takich jak PKN System Trados. Po drugie – ułatwia proces edukacji, certyfikacji i międzynarodowej współpracy inżynierów oraz projektantów.
Mimo postępu, proces dostosowywania wszystkich obowiązujących norm do nowych standardów będzie przebiegał stopniowo – aktualnie istnieją jeszcze dziesiątki dokumentów zawierających niezgodne lub przestarzałe tłumaczenia terminów „cables”.
Apel SEP do środowiska technicznego
Stowarzyszenie Elektryków Polskich apeluje do autorów publikacji technicznych oraz redakcji czasopism branżowych o systematyczne wdrażanie nowej terminologii we wszystkich materiałach informacyjnych, edukacyjnych i normatywnych. Tylko dzięki wspólnym działaniom możliwe będzie osiągnięcie pełnej spójności i klarowności przekazu w dziedzinie elektrotechniki.
Źródło: Polski Komitet Terminologii Elektrycznej SEP
