Przekaźnikiem możemy nazwać urządzenie sterowane elektrycznie, które zostało zaprojektowane do wywołania ustalonej nagłej zmiany stanu w jednym lub więcej obwodach wyjściowych przy spełnieniu odpowiednich warunków wejściowych. Przekaźnik reaguje na zmianę wejściowej wielkości fizycznej w taki sposób, że po przekroczeniu pewnej jej wartości sygnał wyjściowy zmienia się skokowo. Ta funkcja przekaźników przyczyniła się do tego, że stały się one elementami pełniącymi niezwykle ważną rolę w procesach przemysłowych.
Tak naprawdę możemy wyszczególnić dwie podstawowe funkcje przekaźnika. Pierwsza z nich to galwaniczna separacja pomiędzy obwodem sterowania, a obwodem obciążenia. Natomiast druga to możliwość przełączania obciążeń dużej mocy z wysokim napięciem lub prądem o wysokim natężeniu, przy pomocy sygnałów małej mocy (lub odwrotnie). Przyłożenie napięcia do cewki powoduje wytworzenie siły elektromagnetycznej, a ta z kolei porusza zworę i powoduje przełączenie zestyków. Gdy napięcie wejściowe zanika, styki wracają do pierwotnego położenia, powodując rozwarcie zestyku i rozłączenie obwodu obciążenia.
Ten artykuł poświęciłem przekaźnikowi instalacyjnemu RPI-1Z1-U24A firmy Relpol, o którym możecie również obejrzeć materiał przygotowany przez Amper TV:
Oznaczenie przekaźnika
Oznaczenie RPI-1Z1-U24A na pierwszy rzut oka wydaje się dosyć skomplikowane, jednak wystarczy zajrzeć do karty katalogowej urządzenia, żeby zrozumieć sposób kodowania zaproponowany przez producenta:
Jest to przekaźnik w obudowie modułu instalacyjnego o szerokości 17,5 mm, z jednym stykiem zwiernym w wersji inrush (odporność na prąd udarowy 120A), ze znamionowym napięciem wejścia 24V AC/DC AC 50Hz lub 230V AC 50Hz.
Budowa i zastosowanie przekaźnika instalacyjnego
Ten typ przekaźnika jest przeznaczony dla rozdzielnic aparatury modułowej do bezpośredniego montażu na szynie 35mm według PN-EN 60715. Posiada dwa zaczepy (jeden znajdujący się z góry, drugi – z dołu), pozwalające na stabilny montaż przy dowolnym położeniu pracy urządzenia. W czołowej części urządzenia została umieszczona zielona dioda LED, która sygnalizuje stan pracy (jeżeli świeci ciągle, to oznacza, że zasilanie jest prawidłowe).
W tym konkretnym przypadku mamy do dyspozycji jeden styk zwierny, co oznacza, że w momencie podania napięcia na cewkę styk się zewrze (zamknie). Wybierając sposób zasilania cewki użytkownik ma dosyć duże „pole manewru”, ponieważ producent dał możliwość wykorzystania w tym celu napięcia stałego lub przemiennego – 24V DC lub 24V AC 50Hz lub 230V AC 50Hz. Należy jednak przy tym pamiętać, aby właściwie podłączyć przewody zasilające, 24V AC/DC zaciski A1 i A2, natomiast 230V AC zaciski A1 i A3.
Znamionowa wartość prądu obciążenia zestyku to 16A, jednak istotną cechą wyróżniającą ten przekaźnik jest jego odporność na prąd udarowy o natężeniu 120A w czasie 20 ms, co pozwala na zastosowanie go w miejscach, w których wymagane jest załączanie obwodów o wysokim prądzie początkowym. Przykładem takiej aplikacji jest sterowanie obwodami oświetleniowymi. Producent podaje kilka wartości maksymalnej mocy łączeniowej dla tego typu przekaźnika, ze względu na rodzaj zastosowanego obciążenia. W przypadku lamp jarzeniowych jest to 800W, dla lamp halogenowych 2500W, natomiast dla lamp typu LED 500W. Innym typem obciążenia, z którym „poradzi” sobie ten przekaźnik jest załączanie silników klatkowych o mocy do 650W.
Maksymalne napięcie zestyków, czyli maksymalne napięcie, jakie możemy podać na styki dla omawianego modelu oraz dla pozostałych przekaźników instalacyjnych oferowanych przez firmę Relpol wynosi 300V AC/DC.
Istotnym parametrem jest również trwałość łączeniowa czyli minimalna liczba cykli, jaką przekaźnik jest zdolny wykonać przy podanym obciążeniu w określonych warunkach, przy czym cykl oznacza pełną operację przełączania od stanu OFF do stanu ON i z powrotem do stanu OFF. W przypadku opisywanego przekaźnika jest to 50 tysięcy przełączeń (przy obciążeniu znamionowym 16A, 250V AC w kategorii AC1 – obciążenia rezystancyjne lub o małej indukcyjności, piece oporowe).
Podsumowując, niewielkich rozmiarów przekaźnik instalacyjny typu RPI – 1ZI – U24A, jest doskonałym rozwiązaniem tam, gdzie istotną kwestią jest oszczędność miejsca, niski pobór mocy oraz możliwość załączania obwodów o wysokim prądzie początkowym. Aktualnie coraz częściej przekaźniki są stosowane w naszych domach – gdzie ułatwiają sterowanie wentylacją oraz ogrzewaniem oraz są bardzo ważnym elementem nowoczesnych systemów typu „smart dom”. Szerokie możliwości zastosowania w połączeniu z wysoką jakością wykonania, bez problemu spełnią wszystkie potrzeby użytkownika, zapewniając przy tym stabilną pracę urządzeń.
