Przegląd aparatury modułowej dostępnej w katalogu TME
Miejscem, które łączy wszystkie punkty instalacji elektrycznej, a zarazem odpowiada za bezpieczeństwo, sygnalizację oraz sterowanie obwodami jest rozdzielnia elektryczna. Biorąc pod uwagę wszystkie te funkcje, szafa sterownicza powinna być wyposażona w osprzęt wysokiej klasy. Wykonana schludnie i zgodnie ze sztuką jest prawdziwą wizytówką każdego elektryka, stanowiąc jednocześnie gwarancję pełnego bezpieczeństwa dla użytkowników.
W klasycznej szafie elektrycznej znajdziemy elementy elektryczne, które możemy skategoryzować według następującej klasyfikacji: aparatura rozdzielcza, pomiarowa, sygnalizacyjna, zabezpieczeniowa oraz sterownicza.
- Funkcje szaf sterowniczych
- Przegląd zabezpieczeń instalacyjnych
- Wyłączniki różnicowoprądowe
- Wyłączniki nadprądowe
- Wyłączniki silnikowe
- Ograniczniki przepięć
- Rozłączniki izolacyjne
Zadania podzespołów w szafie elektrycznej
Wszystkie przewody elektryczne, które wchodzą i wychodzą z rozdzielnicy, zamykają przepływ prądu w pełnym obwodzie, przechodząc właśnie przez omawianą aparaturę. Jest to zatem pierwsza funkcja rozdzielni – jak sama nazwa wskazuje, dzieli wszystkie zaprojektowane wcześniej strefy na osobne obwody elektryczne. Dlaczego jest to tak ważne? Odpowiedź jest prosta i zostanie omówiona na przykładzie domu jednorodzinnego. Pierwszym i jednym z ważniejszych powodów jest możliwość odseparowania obwodu oświetleniowego od np. gniazdek elektrycznych. Kiedy chcemy wymienić lampę na nową, wyłączamy obwód elektryczny związany z oświetleniem w konkretnym pomieszczeniu, mogąc spokojnie korzystać z wiertarki podłączonej do wciąż działającego gniazdka. Poza tym, cała reszta domu, jeśli znajduje się na osobnym obwodzie, wciąż posiada pełne oświetlenie.
Kolejne zadanie, które realizowane jest przez rozdzielnię to funkcja pomiarowa. Chodzi nie tylko o prosty pomiar ilości zużytej energii elektrycznej, ale też o dostępne w bardziej zaawansowanych rozwiązaniach inteligentne zarządzanie energią, zdalny monitoring czy sterowanie całą instalacją elektryczną w oparciu o różne parametry.
W rozdzielni znajdziemy również obszary odpowiedzialne za sygnalizowanie obecności napięcia w obwodzie lub jego braku. Takie elementy najczęściej komunikują się z użytkownikiem poprzez lampki sygnalizacyjne w odpowiednim kolorze.
Wreszcie jedna z najbardziej rozpoznawalnych i kojarzonych z rozdzielnią pozycji – funkcja zabezpieczeniowa. Nie trzeba chyba nikomu tłumaczyć, jak ważne są w każdej instalacji elektrycznej elementy chroniące użytkownika przed skutkami zwarcia elektrycznego. Mowa tutaj zarówno o zdrowiu i bezpieczeństwie człowieka, ale też ochronie całego mienia. W wyniku zwarcia może dojść do porażenia prądem lub wywołania pożaru. Zabezpieczenia przed zwarciami, przeciążeniami czy przepięciami stanowią duży procent wszystkich zainstalowanych elementów w rozdzielnicy.
Należy też zwrócić uwagę na aparaturę sterowniczą. Pozwala ona na automatyczne sterowanie odbiornikami energii elektrycznej, m.in. poprzez czasowe uruchamianie bądź wyłączanie zasilania odbiorników, sterowanie oświetleniem zmierzchowym czy zarządzanie natężeniem przepływającego prądu.
Wszystkie wspomniane funkcje realizowane są przez różne urządzenia montowane w szafie elektrycznej. Od ich jakości, precyzji i niezawodności zależy poprawność działania całej instalacji. Właśnie dlatego warto przyjrzeć się parametrom i charakterystyce aparatury modułowej z oferty wiodących producentów.
Aparatura modułowa – rodzaje i zastosowanie
Aparatura modułowa to osprzęt w postaci sześciennych elementów o znormalizowanych wymiarach, które pełnią określone funkcje w instalacji elektrycznej. Jednakowe wymiary montażowe pozwalają w łatwy sposób instalować je na szynach DIN. Ogromną zaletą wprowadzenia jednakowych wytycznych dla wszystkich rozwiązań aparatury modułowej jest to, że instalując asortyment nawet kilku różnych producentów, wszystkie będą ze sobą współpracować i tworzyć spójną całość. Niezwykle łatwy montaż i demontaż, a także niezależność od pozostałych, odseparowanych elementów rozdzielni pozwalają w łatwy sposób modyfikować, a także wymieniać wszystkie zainstalowane podzespoły.
W katalogu TME znajdziemy aparaturę modułową takich globalnych potentatów, jak Eaton, Siemens, Schneider, Hager czy Legrand. Lata doświadczeń we wdrażaniu coraz to bardziej zaawansowanych i dopracowanych elementów aparatury modułowej sprawiły, że trudno szukać konkurencji dla wymienionych liderów w tej branży.
1) Wyłączniki różnicowoprądowe to jedne z najważniejszych i koniecznych elementów w każdej skrzynce elektrycznej. Zasada działania takiego modułu polega na wyłączeniu zasilania w momencie wykrycia tzw. prądu różnicowego, czyli pojawienia się napięcia np. na obudowie urządzenia elektrycznego. Do sytuacji takiej dochodzi najczęściej w wyniku uszkodzenia instalacji elektrycznej poprzez zniszczenie izolacji i przeniesienie napięcia na metalowe elementy obudowy. Taka sytuacja sprowadza bezpośrednie zagrożenie porażenia prądem bądź doprowadzenia do pożaru. Aparat w porę wychwytuje różnicę natężenia prądu pomiędzy przewodem fazowym, a przewodem zerowym, odcinając napięcie w instalacji.
Przykładem takiego wyłącznika jest wyłącznik różnicowonadprądowy firmy Legrand, o oznaczeniu producenta P 312 B10-30-AC DX.
Aparat przeznaczony jest do instalacji prądu przemiennego o napięciu 230V. Prąd znamionowy dla tego rozwiązania wynosi 10A, prąd różnicowy to 30mA, a maksymalny prąd udarowy, który nie powinien uszkodzić modułu to 250A. Zgodnie z informacją producenta, trwałość mechaniczna ma pozwolić na nawet 20000 cykli użytkowania, natomiast trwałość elektryczna to również imponująca ilość 10000 cykli pracy. Wytrzymałość zwarciowa modelu to nawet 6000A. Estetyczne wykonanie oraz dbałość o wszystkie szczegóły sprawia, że produkty firmy Legrand są zdecydowanie topowymi pozycjami na rynku urządzeń elektrycznych.
2) Wyłączniki nadmiarowoprądowe są odpowiedzialne za ochronę instalacji przed skutkami przepływu prądu o natężeniu przekraczającym dopuszczalną jego wartość. Takie zabezpieczenie zadziała również w przypadku zwarcia, przez co wywołane zostanie samoczynne wyłączenie zasilania. Wyłączniki nadprądowe charakteryzują się takimi parametrami jak ilość torów nadprądowych oraz biegunów czy prąd znamionowy. Niezwykle istotną kwestią jest charakterystyka czasowo-prądowa wyłącznika, która określa w jakim czasie i przy jakim natężeniu prądu zabezpieczenie ma doprowadzić do wyłączenia zasilania.
Wyłącznik nadprądowy marki Eaton na szynę DIN
Eaton Electric wśród swojej szerokiej oferty aparatury modułowej posiada wyłączniki nadmiarowoprądowe o oznaczeniu CLS6-B10/3. Jest to trójbiegunowe zabezpieczenie, dla którego wartość prądu znamionowego wynosi 10A. Trwałość mechaniczna to nawet 8000 cykli działania. Wysoka wytrzymałość zwarciowa pozwala na bezpieczną pracę nawet przy przepływającym prądzie o natężeniu 6000A. Wyłączniki nadprądowe serii CLS6 wyposażone są w optyczne wskaźniki zadziałania, które kolorem zielonym bądź czerwonym sygnalizują aktualny stan załączenia. Zgodnie ze specyfikacją, charakterystyka czasowo-prądowa dla tego modelu określona jest jako B, co oznacza, że do natychmiastowego wyzwolenia dochodzi powyżej 3 do 5-krotności prądu znamionowego. Rozwiązania tego typu świetnie sprawdzą się w obwodach gniazdkowych czy oświetleniowych w zastosowaniach mieszkaniowych.
3) Wyłączniki silnikowe, powszechnie nazywane też termikami, to urządzenia pełniące funkcję ochronną dla silnika elektrycznego. Takie zabezpieczenia stosowane są zazwyczaj w warsztatach lub zakładach przemysłowych, gdzie do czynienia mamy z dużymi silnikami elektrycznymi. W momencie pojawienia się zwarcia, przeciążenia czy zaniku fazy, napięcie zasilania zostaje bezzwłocznie odcięte. Zastosowanie wyłącznika silnikowego pozwala na bezpieczny rozruch maszyny oraz wygodne sterowanie i kontrolę nad silnikiem.
Jednym z wiodących producentów armatury modułowej, w tym wyłączników silnikowych jest Hager, a przykładem dopracowanego w każdym szczególe elementu może być wyłącznik MM506N, wykonany w postaci ergonomicznego modułu. Zastosowanie dwupozycyjnej dźwigni obrotowej pozwala na wygodne wyłączanie i załączanie zasilania silnika. Na obudowie znajdziemy również pokrętło nastawy wyzwalacza przeciążeniowego, wyskalowane w Amperach. Zakres nastaw wynosi 1÷1,6A. Maksymalna moc silnika, dla którego dopuszczalne jest użycie wyłącznika wynosi 0,55kW. Moduł wykonany jest bardzo estetycznie, a przyłączenie do instalacji elektrycznej oraz późniejsza eksploatacja nie sprawi problemu nawet niedoświadczonemu majsterkowiczowi.
4) Ograniczniki przepięć są bardzo ważną elementem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo urządzeń elektrycznych podłączonych do sieci. Nazywany potocznie odgromnikiem, ma za zadanie ograniczyć napięcie w sieci i ustabilizować je na bezpiecznym dla odbiorników poziomie. Moduł odpowiedniej klasy uchroni urządzenia przed skutkami gwałtownego wzrostu napięcia spowodowanego bliskim uderzeniem pioruna. Ze względu na bardzo dużą czułość na przepięcia, również niewielkie wahania mogą wpłynąć na zaawansowany elektroniczny sprzęt, przed czym również ochroni ogranicznik przepięć.
Sprawdzone i skuteczne w działaniu ograniczniki znajdziemy w portfolio firmy Schneider Electric. Model A9L08400 to czterobiegunowy ochronnik w typie 2+3. Taka symbolika mówi o tym, że moduł przeznaczony jest do ochrony przed średnimi lub małym przepięciami, zatem sprawdzi się doskonale w domowych rozdzielniach elektrycznych, w celu zabezpieczenia wspomnianej już czułej elektroniki. Dopuszczalny prąd udarowy, zgodnie z informacją od producenta, wynosi 8kA, a maksymalna temperatura pracy to nawet 60°C. Produkty Schnaider Electric dzięki swojej niezawodności plasują się w czołówce dostępnej na rynku aparatury modułowej.
5) Rozłączniki izolacyjne używane są do rozłączania zasilania w przemysłowych szafach sterowniczych. Rozłączniki izolacyjne instalowane są najczęściej na ich obudowie, dzięki czemu bez otwierania szafy istnieje możliwość odcięcia prądu. Ze względu na często bardzo niesprzyjające warunki pracy, rozłączniki takie są wykonywane w wysokiej klasie szczelności, a ich lokalizacja znajduje się w zasięgu wzroku operatora. Jest to bardzo ważne w przypadku sytuacji awaryjnych, kiedy wymagana jest natychmiastowa reakcja.
Siemens to producent, którego nie trzeba nikomu przedstawiać. Jeden z liderów branży elektrycznej oferuje szeroką gamę automatyki modułowej. Skupmy się jednak na rozłączniku izolacyjnym 3LD2022-0TK11. To dopracowany w każdym detalu produkt o klasie szczelności IP65, który sprosta najtrudniejszym warunkom pracy. Maksymalna moc przełączana 7,5kW oraz prąd znamionowy 16A to podstawowe parametry rozłącznika. Urządzenie wyposażone jest w ergonomiczne pokrętło 0/1, a cała konstrukcja zamyka się w wymiarach 49x49mm. Najwyższa jakość użytych materiałów gwarantuje bezawaryjną pracę.
Przedstawione modele stanowią jedynie przykłady szerokiego wyboru produktów z kategorii aparatury modułowej dostępnej w katalogu TME. Oferta zabezpieczeń instalacyjnych jest oczywiście znacznie szersza, co gwarantuje możliwość doboru idealnych rozwiązań, dopasowanych do potrzeb każdej instalacji, bez względu na to, czy chodzi o zabezpieczenie mieszkania lub domu jednorodzinnego, czy rozbudowanej instalacji przemysłowej czy nowoczesnej sieci w budynkach biurowych.
Tekst opracowany przez Transfer Multisort Elektronik Sp. z o.o.
